Phần 4: Những lưu ý và kiêng kỵ khi cúng bái tổ tiên trong dịp Đông Chí
1 Những lưu ý khi cúng bái tổ tiên trong dịp Đông Chí và các tiết khí khác
Di ảnh của người đã khuất không nên treo trên tường hoặc đặt thẳng trên bàn, vì dễ thu hút các vong linh khác, gây ra nhiều tai họa và bệnh tật cho gia đình. Bình thường nên cất ảnh lại, bọc trong vải đỏ và đặt ngang ở một nơi sạch sẽ. Có thể lấy ảnh ra để cúng vào các ngày giỗ, Thanh Minh, Trung Nguyên, Đông Chí. Đặt một chiếc bàn sạch trước tượng Quan Thế Âm Bồ Tát, sau đó đặt ảnh của tổ tiên lên bàn. Nếu không có ảnh, có thể viết tên của họ trên giấy vàng và đặt lên bàn.
Sau đó, cúng nước, hoa quả, hoa tươi, thắp đèn dầu (không cần thắp nến trong nhà), thắp nhang, tụng kinh và đốt “Ngôi Nhà Nhỏ”. Sau khi cúng xong, khi nhang đã tàn hết thì có thể thu dọn lại. Tuyệt đối không để di ảnh hoặc bia mộ của người đã khuất để ngoài suốt cả ngày.
Nếu đi thăm mộ ở nông thôn, thường sẽ có nhiều ngôi mộ của tổ tiên qua nhiều thế hệ. Tuy nhiên, có rất nhiều người đã chuyển sinh, đầu thai. Hơn nữa, những người đã qua ba thế hệ hoặc không biết tên và không mơ thấy họ, thường không cần đốt “Ngôi Nhà Nhỏ” cho họ. Cũng không nên đốt “Ngôi Nhà Nhỏ” cho nhiều thế hệ tổ tiên cùng một lúc. Bạn chỉ nên đốt cho những tổ tiên gần gũi hoặc những người bạn mơ thấy.
— “Phật học Vấn Đáp câu 53. Về vấn đề Thanh Minh”
2. Những lưu ý khi “cúng bái tổ tiên” trong dịp Đông Chí
Thính giả: Đông Chí sắp đến rồi, trong dịp Đông Chí, chúng ta cần lưu ý những gì?
Đài Trưởng: Dịp Đông Chí thực ra giống với Thanh Minh, chủ yếu là để cúng bái tổ tiên. Con có thể lấy ảnh của người đã khuất ra cúng, thắp nhang, đặt hoa quả, sau đó mời họ trở về. Các con đừng quên đốt “Ngôi Nhà Nhỏ” cho họ, để họ có thể nhận được. Thông thường, khi con đốt “Ngôi Nhà Nhỏ”, nó sẽ phải qua tay một số quan thần để họ nhận.
— Ngày 21 tháng 10 năm 2012, “Huyền Nghệ Vấn Đáp”
3. Không có bàn thờ Phật, có thể đốt “Ngôi Nhà Nhỏ” trước bàn thờ tổ tiên không?
Hỏi: Trong dịp Đông Chí cúng bái tổ tiên, nếu nhà không có bàn thờ Phật, liệu có thể đốt “Ngôi Nhà Nhỏ” trước bàn thờ tổ tiên không? Nếu làm không đúng quy trình, phải làm sao?
Đáp: Có thể, nếu không có bàn thờ Phật, con vẫn có thể cúng tổ tiên và đốt “Ngôi Nhà Nhỏ” cho họ.
— “Lư Đài Trưởng giải đáp thắc mắc (141)”
4. Vì Sao Lại Có “Kết Hoa Sen” Khi Cúng Bái Tổ Tiên?
Thính giả: Nếu trong dịp Đông Chí khi cúng bái tổ tiên mà xuất hiện “kết hoa sen”, có phải là dấu hiệu tổ tiên đã trở về không?
Đài Trưởng: Đúng, có thể là tổ tiên đã trở về. Tuy nhiên, cũng có thể là các vị Hộ Pháp đã đến. Nếu người đã khuất có cảnh giới cao, dù họ đã đi, nhưng khi con cúng bái họ, họ có thể từ trên trời xuống và xuất hiện dưới hình thức “kết hoa sen”. Việc “kết hoa sen” không phải là điều khó khăn, miễn là được phê chuẩn — giống như việc gọi điện thoại, con cần có sự đồng ý của công ty viễn thông để có thể gọi, nếu không sẽ không thể kết nối.
Thính giả: Vậy làm sao để biết người đã khuất thuộc cõi nào?
Thầy: Làm sao con biết được? Con có thể thấy “hoa sen”, nhưng có thể Hộ Pháp đưa họ xuống, con sẽ nghĩ rằng đó là người đã khuất, nhưng thực ra có thể không phải vậy.
— Ngày 2 tháng 3 năm 2018, “Huyền Nghệ Vấn Đáp”
5. Liệu Có Thể Để Người Thân Đại Diện Cúng Tổ Tiên Trong Dịp Đông Chí Không?
Thính giả: Năm nay, Đông Chí vào ngày 22 tháng 12 năm 2014, thứ Hai, đa số đồng tu và gia đình đều đi làm. Vậy liệu có thể nhờ người khác đại diện cúng tổ tiên và đốt “Ngôi Nhà Nhỏ” cho người đã khuất được không?
Đài Trưởng: Hoàn toàn có thể. Dù không thể về nhà, con vẫn cần thành tâm cầu xin với Quán Thế Âm Bồ Tát: “Kính xin Quán Thế Âm Bồ Tát từ bi, hôm nay con không thể về nhà làm Phật sự, mong Bồ Tát thương xót cho con.” Khi có Quán Thế Âm Bồ Tát giúp đỡ, mọi chuyện lớn sẽ biến thành nhỏ, nhỏ sẽ không còn gì.
Thính giả: Vậy đối với người đã khuất, đâu là dịp quan trọng nhất? Thanh Minh? Đông Chí?
Đài Trưởng: Ba dịp này đều quan trọng: Thanh Minh, Trung Nguyên (15 tháng 7) và Đông Chí. Đông Chí là dịp đặc biệt dành cho tổ tiên, khi đó tổ tiên đã được thả ra để bắt đầu “đón Tết”. Trước Tết Nguyên Đán, thực ra tổ tiên đã ăn Tết rồi, còn chúng ta mới bắt đầu. Trong nhiều nghi thức, người ta luôn cúng tổ tiên trước, rồi mới đến các nghi lễ khác.
— Ngày 19 tháng 12 năm 2014, “Huyền Nghệ Vấn Đáp”
6. Lời Giải Thích Về Việc Cúng Tổ Tiên Trong Dịp Đông Chí
Đài Trưởng: Trong dịp Đông Chí, nếu con nói rằng “chúng con cúng bái liệt tổ liệt tông”, thì sẽ rất nguy hiểm. Vì con không biết trong gia đình mình có bao nhiêu tổ tiên, có người đã đầu thai, có người đã lên trời. Nếu tất cả tổ tiên đó đều xuất hiện, thì sẽ gặp rắc rối. Tốt nhất là chỉ nên cúng những người thân trực tiếp trong gia đình, như ông bà ngoại hoặc những người bạn thường cúng bái. Hãy liệt kê các vị tổ tiên mà con thường xuyên cúng bái.
— Ngày 14 tháng 12 năm 2012, “Huyền Nghệ Vấn Đáp”
7. Khi Nào Cần Thu Lại Ảnh Của Người Đã Khuất Sau Khi Cúng Bái Trong Dịp Đông Chí?
Thính giả: Khi cúng tổ tiên trong dịp Đông Chí, chúng ta sẽ lấy ảnh của người đã khuất ra để cúng bái, đốt “Ngôi Nhà Nhỏ” và tụng kinh. Vậy thì, có cần phải thu lại ảnh ngay trong buổi tối không? Hay là có thể để qua ngày hôm sau?
Đài Trưởng: Sau khi hoàn thành buổi cúng bái, con cần thu lại ảnh ngay. Nếu để ảnh cả ngày trong nhà, sẽ mang lại xui xẻo. Sau khi đốt xong hương, cúi đầu xong, dâng trái cây xong, và đốt xong “Ngôi Nhà Nhỏ”, con có thể nói với tổ tiên những lời cầu nguyện như: “con đã cúng bái hôm nay, xin tổ tiên yên tâm, con sẽ tụng thêm ‘Ngôi Nhà Nhỏ’ để cầu siêu cho người.” Sau khi đã làm xong, hãy thu lại mọi thứ ngay lập tức.
— Ngày 18 tháng 12 năm 2011, “Huyền Nghệ Vấn Đáp”
8. Vấn Đề Cúng Bái Tổ Tiên Vào Đêm Giao Thừa: Đông Chí Là “Tết Âm” Của Người Đã Khuất
Thính giả: Sắp đến Tết Nguyên Đán rồi, ở đây có một phong tục là vào đêm giao thừa, chúng con sẽ mời ông bà tổ tiên đã khuất về và giữ lại cho đến sáng mùng Hai Tết. Tuy nhiên, sau khi nghe thầy nói về việc cúng bái tổ tiên, con cảm thấy có vẻ không đúng, phải không?
Đài Trưởng: Hahaha… Chắc chắn là không đúng rồi. Tết Nguyên Đán là Tết của người sống, chúng ta không nên cùng tổ tiên đã khuất đón Tết. Tổ tiên của chúng ta sẽ đón “Tết Âm”, còn chúng ta đón “Tết Dương”. COn có thể cúng tổ tiên vào buổi trưa ngày 30 Tết, nếu có điều kiện thì cúng và đốt hương là tốt. Tuy nhiên, đêm giao thừa tuyệt đối không nên cúng nữa.
— Ngày 13 tháng 1 năm 2012, “Huyền Nghệ Vấn Đáp”
https://lujunhong2or.com/卢台长精彩开示专题：有关冬至的佛学开示/
四、有关冬至祭拜亡人的注意事项与禁忌
1.冬至等节气祭奠亡人的注意事项
* 遗照遗像，不要挂在墙上，也不要竖放在桌上，很容易招惹来别的灵性上去，造成家事不宁、多病多难等。平时把照片拿下来，用红布包裹，横放在干净的地方。可逢忌日或清明中元冬至拿出来祭奠，在观音像前放一张清洁干净的桌子，把祖先的照片竖起来放，如果没有照片可以用黄纸写上名字竖放也一样。然后供水和水果、鲜花，点油灯（家里供奉不必点蜡烛）、点香、念经、烧小房子。祭奠结束以后香都烧完以后即可收起来。不要一整天都将亡人遗像或者牌位放在外面。
* 如果去农村上坟，一般会有很多历代祖先的坟头在一起。实际上有很多已经转世投胎，还有很多是过去的三代以上的不一定是你的祖先了。所以三代以上并且已经不知道名字也没有梦见过的，一般可以不念小房子。而且不建议笼统的给几代祖先同时烧送小房子。可以给自己比较亲近的或者梦见的先人烧送小房子。
——《佛学问答53.有关清明节的问题》
2.关于冬至“祭奠亡人”注意事项
听众：现在快要到冬至了，冬至的时候需要注意些什么？
台长：冬至的时候实际上跟清明节也差不多，主要是祭奠亡人，可以把亡人的照片拿出来供一供，烧个香，放点水果，然后主要是请亡人回来，你们给他烧小房子，这样的话呢，他直接能够拿到，平时你们烧小房子的时候，是要通过一些官吏的。
——2012年10月21日《玄艺问答》
3.没有佛台，可否在亡人祭桌前烧小房子
问：冬至祭奠亡人，家里没有佛台，在亡人的祭桌前烧小房子可以吗？如果做的不如理不如法，接下来该怎么办？
答：可以没有佛台在家里祭奠亡人和给亡人烧送小房子。
——《卢台长开示解答来信疑惑（一百四十一）》
4.有关祭拜亡人时“结莲花”是什么原因？
听众：如果在冬至祭拜亡人的时候结莲花，是不是代表亡人来了？
台长：应该是的，也有可能是护法神来了。如果这个亡人是境界比较高的，他虽然走掉了，但是你在祭奠他的时候，他从天上下来，就可以结莲花。结莲花并不是一件很难的事情，只要能够批准——也要批准的，就是说给人间送个信息，那很容易的，就等于你打个电话也要有电话公司同意的，没有这根线怎么行？（明白了。那我们也能够知道亡人是什么道的吗？）那你怎么知道？你看见它结莲花，如果是护法神把它送过来呢？你以为是亡人，说：“哎呀，太好了，你在天上了。”
——2018年3月2日《玄艺问答》
5.冬至可否让家人代为祭奠亡人
听众：师父，今年的冬至是2014年12月22日，星期一，大多数同修和家人是上班的，那么祭奠亡人、烧送小房子叫一个人代表，可以吗？
台长：完全可以的。……你要很虔诚，就算不去的话要非常虔诚地跟观世音菩萨求：“请观世音菩萨慈悲，我今天实在回不了家，做不了这个佛事，请观世音菩萨慈悲我。”什么事情让观世音菩萨出面，你就大事化小，小事化无。明白了吗？（明白了。那对于亡人，哪一个节更重要一些？清明？冬至？）三个节都重要，清明和七月十五中元节，还有冬至，这三个节比较重要（那春节的时候可以给亡人烧小房子吗？）春节可以烧，冬至就是在春节之前的，冬至实际上就等于是亡人的节日啊，亡人开始放出来了，他们比我们提早过早年呀。到了春节的时候，实际上他们已经过完了，就是我们人过了。开始是给鬼先过啊，先拜祖先嘛，为什么很多仪式里面是先拜祖先呢？二拜高堂，三夫妻对拜。哪有跑上来就夫妻对拜，二拜高堂，三拜祖先？马上两个人就打起来了，呵呵……
——2014年12月19日《玄艺问答》
6.有关冬至供祖先的开示
台长：冬至，你如果把这个祖宗说“我们家的列祖列宗”，好了惨了，你家不知道有多少，有的是投胎的有的到上面去的祖宗全来，那就麻烦了。所以最好就是说最近家里直系亲属或者外公外婆或者你经常要拜的那些人，你列一个排位。
——2012年12月14日《玄艺问答》
7.冬至祭奠后，亡人照片何时收起来
听众：冬至祭奠亡人，是把照片请出来，给烧点小房子，念点经。那么，应该到晚上把照片收起来？还是第二天再……
台长：当场拜祭完就当场收掉，你如果一天放在家里，要倒霉的。香烧完了，头磕完了，水果供完了，小房子烧完了，该讲的话都跟祖宗讲一讲:谁过祭的，你放心，你好好的，我一定会念小房子帮你超度，怎么样怎么样。讲完了，好了，香烧完了就把香整个收掉了。你不问的话，好多人还不知道呢。
——2011年12月18日《玄艺问答》
8.年三十祭拜亡人的问题，冬至就是“阴人”过年
听众：马上大年三十了，我们这边有个风俗就是年三十晚上把过世的爷爷奶奶请回来，然后年初二早上再送走，听台长节目说这样好像不大好，是吧？
台长：呵呵……肯定不好。过年就是活人过年，跟阴人不要一起过年，阴人过阴年，我们活人过阳年。应该可以在年三十中午的时候祭奠一下，如果有条件的话，拜一拜，烧烧香都没问题，但是到了晚上就千万不要再供出来了！
——2012年1月13日《玄艺问答》